اثر انتظارات تورمی در تورم - وبلاگ دایی جان

به گزارش وبلاگ دایی جان، آمارهای منتشرشده متغیرهای کلان اقتصاد ایران در زمستان گذشته نشان می داد که سهم پول در ترکیب افزایش نقدینگی بعد از وقفه ای دوماهه، دوباره فرایند افزایشی به خود گرفت.

به گزارش گروه مالی وبلاگ دایی جان، نرخ تورم ماهانه در اردیبهشت ماه معادل با 7/ 0درصد گزارش شده که این رقم در 20ماه اخیر، کمترین سطح بوده است. البته کاهش تورم، معادل با کاهش قیمت ها نیست، بلکه به این معنی است که میزان افزایش قیمت ها نسبت به قبل کمتر شده است. براساس گزارش مرکز آمار ایران در دومین ماه سال 1400، نرخ تورم ماهانه خوراکی ها منفی شده است. با توجه به این آمار، بعضی خوراکی های پرمصرف در سبد خانوار نظیر گوشت مرغ، گوشت قرمز و میوه و سبزیجات، نسبت به فروردین ماه کاهش قیمت را ثبت کردند. نرخ تورم نقطه به نقطه هم که معرف تغییر شاخص قیمت ها نسبت به اردیبهشت سال قبل است، با کاهش 6/ 2واحد درصدی به رقم 9/ 46درصد رسیده است. این آمارهای رسمی نشان می دهد که اثر کاهش انتظارات تورمی در قیمت کالاهای مصرف کننده منعکس شده است. پیش تر در گزارشی با عنوان آرامش بهاری محرک تورم با توجه به منفی شدن رشد ماهانه پول در نخستین ماه امسال، به این موضوع اشاره نموده بودیم.

بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، تورم ماهانه 7/ 0درصد ثبت شد تا در پایین ترین حد خود در 20 ماه گذشته قرار بگیرد. بر اساس این گزارش، تورم نقطه به نقطه با ثبت عدد 1/ 46درصد نسبت به تورم نقطه به نقطه ماه گذشته شاهد کاهش 6/ 2واحد درصدی بوده است. این گزارش نشان می دهد که تورم دومین ماه سال نسبت به ماه گذشته کاهشی بوده و رشد کمتری در شاخص بهای مصرف کننده را تجربه نموده است. همچنین آمار اعلام شده خبر از تورم میانگین 5/ 40درصدی می دهد که علاوه بر افزایش نسبت به تورم میانگین ماه گذشته، فاصله قابل توجهی از نرخ 22درصدی هدف گذاری شده از سوی بانک مرکزی دارد. کاهش سطح تورم ماهانه نسبت به ماه گذشته خبر از تاثیر کاهش حجم پول در ماه گذشته بر شاخص قیمت ها در ماه اردیبهشت دارد. در میان گروه های کالایی خوراکی ها با کاهش 2/ 1درصدی بیشترین کاهش قیمت را به ثبت رساندند. از سوی دیگر دخانیات با رشد 1/ 3درصدی در اردیبهشت بالاترین رشد قیمت ماهانه را به خود اختصاص دادند. همچنین این آمارها حاکی از آن است که تورم ماهانه اردیبهشت بیشترین تاثیر را بر روی دهک اول گذاشته است که ضعیف ترین دهک درآمدی محسوب می شود. به نظر می رسد با توجه به شرایط فعلی و عواملی چون کسری بودجه، رشد نقدینگی و ریسک های سیاسی دستیابی به تورم میانگین 22درصدی هدف گذاری شده در حال حاضر دور از ذهن است.

تورم در اولین فصل بهار

آمارهای مربوط به شاخص قیمتی مصرف کننده به وسیله مرکز آمار ایران منتشر شد. طبق این گزارش تورم ماهانه اردیبهشت ماه زیر یک درصد اعلام شد. طبق این اطلاعات، رشد سطح عمومی قیمت ها در دومین فصل امسال به رقم 7/ 0درصد رسید که در 20 ماه گذشته بی سابقه است. به بیانی دیگر در سال 99 در هیچ یک از ماه های سال چنین عددی برای تورم ماهانه به ثبت نرسید و آخرین تجربه از چنین تورمی به شهریور ماه سال 98 برمی شود. این عدد نسبت به تورم ماهانه در فروردین ماه 75درصد کاهش را نشان می دهد که عدد قابل توجهی است. در ادامه این گزارش تورم نقطه به نقطه در اردیبهشت 1400 اعلام شد؛ تورم نقطه به نقطه اردیبهشت ماه در عدد 1/ 46درصد نهاده شد که از کاهش 6/ 2درصدی تورم نقطه به نقطه نسبت به ماه گذشته خبر می دهد. آمار بعدی اعلام شده در این گزارش نرخ تورم متوسط بود که در اردیبهشت ماه امسال در عدد 41درصد ایستاد که فاصله قابل توجهی با تورم هدف گذاری شده 22درصدی از سوی بانک مرکزی دارد و به نظر می رسد با توجه به شرایط موجود در اقتصاد ایران رسیدن به این نرخ تورم متوسط در خردادماه قابل تحقق نباشد. نکته قابل توجه درباره این نرخ تورم افزایشی بودن آن نسبت به ماه گذشته است؛ به صورتی که نسبت به فروردین ماه 1/ 2درصد رشد نموده است.

اثر انتظارات تورمی در تورم

آمارهای منتشرشده متغیرهای کلان اقتصاد ایران در زمستان گذشته نشان می داد که سهم پول در ترکیب افزایش نقدینگی بعد از وقفه ای دوماهه، دوباره فرایند افزایشی به خود گرفت. نوسانات پول و شبه پول در سال گذشته فرازونشیب های متفاوتی را تجربه کرد و از اول سال تا ماه مهر رشد پول بیشتر از شبه پول بود. در میانه های پاییز این فرایند شاهد تغییراتی بود و در آبان و آذر سال 99 به دلیل تغییرات انتظارت تورمی، رشد شبه پول از پول پیش افتاد. اما با تغییر انتظارات تورمی در دی ماه و بهمن ماه فرایند نزولی سرعت رشد پول متوقف شد و دوباره رشد ماهانه پول از شبه پول سبقت گرفت. اما براساس اطلاعات منتشرشده از سوی بانک مرکزی این فرایند در فروردین ماه امسال برعکس شد. برخلاف ماه های گذشته و در اتفاقی نادر حجم پول در فروردین ماه امسال کاهشی شد و حدود 4درصد از انباره پول کاسته شد. در گزارشی جداگانه با عنوان آرامش بهاری محرک پول به تشریح این موضوع پرداختیم. این اتفاقات با کاهشی کردن انتظارات تورمی منجر به کاهش چشم گیر در نرخ تورم ماهانه اردیبهشت 1400 شده است. این کاهشی شدن انتظارات تورمی را می توان در کند شدن فرایند افزایشی قیمت ها به وضوح مشاهده کرد. اما چرا آنالیز جداگانه پول از شبه پول مهم است؟ رشد بیشتر پول نسبت به شبه پول اثر نقدینگی بر تورم را پررنگ تر می نماید. اما نکته مهم این است که علاوه بر کاهش رشد نقدینگی، ترکیب این متغیر نیز در جهت کاهش درجه سیالیت نقدینگی تغییر نموده است که باعث کاهش رشد نرخ تورم می شود. قابل پیش بینی بود که این تغییر فرایند تاثیر خود را نشان دهد و موجب کاهش تورم در ماه های آینده شود. به نظر می رسد این تغییر ترکیب نقدینگی و کاهش سهم پول، خود را به خوبی در تورم اردیبهشت ماه سال 1400 منعکس نموده است تا رکوردشکنی در رشد منفی پول در فروردین ماه به کاهشی شدن آمار تورم اردیبهشت منجر شود. به رغم اینکه در سال گذشته پایه پولی و نقدینگی رشد بالایی را تجربه کردند؛ اما مهم ترین عامل تعیین کننده که تغییرات تورم را در کوتاه مدت تعیین می نماید، رشد پول است. این ارتباط را می توان به وضوح در تغییر متغیرهای پولی ماه های فروردین و اردیبهشت دید.

تورم منفی خوراکی ها

گروه خوراکی ها و آشامیدنی ها در اردیبهشت ماه کاهش قیمت 9/ 0درصدی را تجربه کرد. در این گروه تنها کالاهای خوراکی شاهد 2/ 1درصد کاهش در سطح قیمت بودند. در این میان بیشترین کاهش قیمت به گروه میوه و خشکبار تعلق داشت که بیش از 10درصد کاهش قیمت را تجربه کردند؛ این گروه با منفی 3/ 10درصد تورم بیشترین کاهش قیمت را در میان خوراکی ها به خود اختصاص داد. در میان کالاهای غیرخوراکی و خدمات، تنها گروهی که کاهش قیمت را در اردیبهشت ماه تجربه کرد ارتباطات بود که منفی5/ 1درصد کاهش را تجربه کرد. باقی خدمات و کالاهای غیر خوراکی در اردیبهشت ماه شاهد رشد قیمت بودند. در گروه عمده کالاهای غیر خوراکی و خدمات گروه پوشاک و کفش، گروه هتل و رستوران و گروه بهداشت و درمان بیشترین افزایش را نسبت به ماه قبل داشتند.

در میان تمام گروه ها دخانیات با رشد 1/ 3درصدی و گروه کفش و پوشاک با رشد 8/ 2درصدی در اردیبهشت ماه بالاترین رشد قیمت ماهانه را به ثبت رساندند. از سوی دیگر اگر تورم اردیبهشت ماه را به صورت دهکی مورد آنالیز قراردهیم، بالاترین تورم خوراکی ها و دخانیات مربوط به فقیرترین دهک جامعه است که شاهد تورم منفی 4/ 0درصدی بوده است؛ دهک اول همچنین یکی از بالاترین تورم های کالاهای غیرخوراکی و خدمات را تجربه نموده است. به طور کلی آمارهای اردیبهشت ماه نشان می دهد دهک اول که ضعیف ترین دهک مالی به شمار می رود، بیشتر از بقیه جامعه تحت تاثیر تورم قرار می گیرد. آنالیز گروه های مختلف کالاها و خدمات به صورت نقطه ای اما شرایط متفاوتی را نشان می دهد؛ گروه خوراکی ها و خدمات در 12 ماه گذشته شاهد رشد 1/ 61درصدی بوده اند؛ درحالی که تورم نقطه به نقطه کالاهای غیرخوراکی و خدمات در مدت مشابه، معادل 3/ 40درصد بوده است.

منبع: دنیای اقتصاد